ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Είναι γνωστή η σχέση της Ελλάδας με την μυθολογία. Έτσι και η Κρήτη έχει μια ιδιαίτερη σχέση αφού σύμφωνα με τον μύθο είναι ο τόπος που γεννήθηκε ο Δίας. Ο βασιλιάς ουρανού και γης Κρόνος φοβούμενος ότι θα χάσει τον θρόνο, κατάπινε τα παιδιά του.

Γι’αυτό τον λόγο η γυναίκα του Ρέα κατέφυγε στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Δικταίο Άνδρο για να γεννήσει το παιδί της κρυφά και στην συνέχεια έκρυψε το παιδί στο Ιδαίο Άνδρο. Έτσι γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Δίας που ονομάστηκε Κρηταγενής Δίας, όπου στην συνέχεια πήρε τον θρόνο από τον πατέρα του και έγινε ο βασιλιάς των θεών. Κάποια από τα ονόματα της Κρήτης κατά την μυθολογία είναι : Αερία, για το εύκρατο κλίμα της. Δολιχή, από το στενόμακρο σχήμα της. Ιδαίο, από το όνομα της νύμφης Ιδαίας ή από το όνομα του Ψηλορείτη Ίδη. Κουρήτης, ως χώρα των Κουρητών. Μακαρόνησος, ως χώρα ευτυχισμένων ανθρώπων.

Τελχινία, από τους δαίμονες της μεταλλουργίας Τελχίνες αφού οι κάτοικοι ήταν άριστοι στην τέχνη του μετάλλου. Το όνομα Κρήτη οφείλεται στην νύμφη Κρήτη ή στον γιο του Δία και πανάρχαιο βασιλιά του νησιού Κρήτα, από τον Όμηρο.


Ένα άλλο στοιχείο της μυθολογίας που μπλέκεται με την πραγματικότητα είναι ο Μίνωας, όπου σύμφωνα με την μυθολογία είναι γιος του Δία.Ο Δίας ερωτεύθηκε την κόρη του βασιλιά Φοινίκης Αγήνορα, Ευρώπη. Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε λευκό ταύρο και με την γοητεία του σαγήνεψε την Ευρώπη που έκατσε πάνω του. Τότε ο Δίας την απήγαγε και την πήγε στην Κρήτη όπου έκανε τον γάμο κάτω από ένα πλάτανο στην Γόρτυνα.

Από τον γάμο αυτό γεννήθηκαν οι Μίνωας, Ραδάμανθυς και Σαρπηδόνας. Ο Μίνωας έγινε βασιλιάς την Κνωσού όπου κάθε εννιά χρόνια μιλούσε με τον πατέρα του Δία για νέους νόμους. Από αυτό το σημείο και έπειτα ο μύθος μπλέκεται με τα ιστορικά στοιχεία. Ο βασιλιάς Μίνωας ζούσε στο ανάκτορο της Κνωσού και ήταν άρχοντας όλης της Κρήτης. Ήταν ακόμα διοικητής, αρχηγός στρατού, δικαστής και αρχιερέας. Πολλοί βασιλιάδες του νησιού είχαν το όνομά του όπου σήμαινε τίτλο όπως οι Φαραώ στην Αίγυπτο. Ο γιος του Ανδρόγεως δολοφονήθηκε στην Αθήνα και έτσι ύστερα από πολιορκία ο Μίνωας επέβαλε στους Αθηναίους κεφαλικό φόρο. Έπρεπε δηλαδή η Αθήνα να στέλνει εφτά νέες και εφτά νέους για τον Μινώταυρο.


Ο Μινώταυρος ήταν ένα τέρας που ήταν μισός άνθρωπος και μισός ταύρος, ενώ ζούσε μέσα σε έναν λαβύρινθο. Η πραγματικότητα είναι ότι πολλοί νέοι αθλητές σκοτώνονταν κατά την διάρκεια ενός αγωνίσματος με ταύρους που γινόταν στην Κνωσό. Ο λαβύρινθος ήταν το παλάτι της Κνωσού που η αναπτυγμένη αρχιτεκτονική το είχε κάνει τόσο πολύπλοκο που έμοιαζε με λαβύρινθο. Ο θάνατος του Μινώταυρου προήλθε από τον Θησέα, γιο του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα. Η κόρη του Μίνωα Αριάδνη ερωτεύτηκε τον Θησέα και προμηθεύοντάς τον με ένα σπάγκο (μίτος της Αριάδνης) τον βοήθησε να θανατώσει τον Μινώταυρο και να μπορέσει να βγει από τον λαβύρινθο.

Ο Δαίδαλος ήταν αυτός που κατασκεύασε τα ανάκτορα και ο Μίνωας τον φυλάκισε για να μην μπορεί να κατασκευάσει άλλο τέτοιο αριστούργημα. Ο πολυμήχανος και εφευρέτης Δαίδαλος κατασκεύασε από κερί φτερά και μαζί με τον γιο του Ίκαρο κατάφεραν να πετάξουν και να φύγουν από το νησί. Ο Ίκαρος όμως από την χαρά του που πέταγε πήγε πολύ ψηλά και κοντά στον ήλιο όπου η ζέστη έλιωσε τα φτερά του και έπεσε. Στην συνέχεια ο Δαίδαλος κατέφυγε στην Σικελία κοντά στον βασιλιά του Καμικίου Κώκαλο.

Ο Μίνωας άρχισε να ψάχνει τον Δαίδαλο και όταν έφτασε στην Σικελία ζήτησε από τον βασιλιά Κώκαλο να του βρει έναν τεχνίτη που να μπορεί να περάσει μια κλωστή από ένα κοχύλι που κρατούσε. Ο βασιλιάς Κώκαλος έδωσε το κοχύλι στον Δαίδαλο όπου πέρασε την κλωστή. Ο Μίνωας κατάλαβε όμως ότι μόνο ο Δαίδαλος ήταν ικανός για κάτι τέτοιο και ζήτησε να του παραδοθεί αμέσως. Ο Κώκαλος υποσχέθηκε ότι θα του παραδώσει τον Δαίδαλο, όμως ο βασιλιάς δολοφόνησε τον Μίνωα προσφέροντάς του ένα μπάνιο όπου το νερό ήταν καυτό.

Νεολιθική εποχή (6500 – 2800 π.Χ.)

Πέρα από την μυθολογία οι ανασκαφές που έγιναν και γίνονται στο νησί είναι αυτές που μας πληροφορούν για την ιστορία στα αρχαία χρόνια. Τα παλαιότερα στοιχεία των πρώτων κατοίκων είναι της Κνωσού, όπου ο Άγγλος αρχαιολόγος Έβανς το 1900 ανακάλυψε ολόκληρο νεολιθικό συνοικισμό κάτω από τις αυλές του Μινωικού ανακτόρου. Από τον Έβανς βρέθηκε παλαιότατος προκεραμικός οικισμός που χρονολογείται στο τέλος της 7ης χιλιετίας. Τα ευρήματα γίνονται ολοένα και πιο εμφανή και έχουμε την Αρχαιότερη Νεολιθική της Κνωσού. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού πιστεύεται ότι προήλθαν από την ηπειρωτική Ελλάδα. Ο άνθρωπος εκείνης της εποχής ζούσε σε πέτρινες καλύβες και η τροφή του προερχόταν από το κυνήγι, το ψάρεμα και κάποιου είδους γεωργία. Στη νεολιθική εποχή παρουσιάζεται και η πρώτη μορφή τέχνης όπου με τα κόκαλα από τα ζώα που έτρωγε ο άνθρωπος κατασκεύαζε εργαλεία και στολίδια. Ακόμη έχουμε την επεξεργασία του πυλού χωρίς όμως την χρησιμοποίηση του κεραμικού τροχού.

Προ-ανακτορική εποχή – εποχή χαλκού (2800 – 1900 π.Χ.)


Το 3000 π.Χ. έληξε ο νεολιθικός πολιτισμός και έρχεται η εποχή του χαλκού. Την εποχή αυτή υπάρχει εξέλιξη του πολιτισμού με δημιουργία πόλεων όχι μόνο στα παράλια αλλά και στα άγονα βουνά.
Την εποχή αυτή αρχίζει η επεξεργασία των πολύτιμων λίθων και του ελεφαντόδοντου. Η Μινωική Κρήτη ήταν ισχυρή στο ναυτικό και συγχρόνως στο εμπόριο όπου είχε συναλλαγές με την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Μέση Ανατολή. Αυτό αποδεικνύεται από τα ευρήματα της Ζάκρου που είναι Κυπριακά χάλκινα τάλαντα και Συριακά ελεφαντόδοντα.

Παλαιο-ανακτορική εποχή (1900 – 1700 π.Χ.)

Την εποχή αυτή έχουμε το κτίσιμο των Μινωικών παλατιών. Ο πολιτισμός την εποχή αυτή ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένος σε όλους τους τομείς, ενώ πρέπει να αναφερθεί η ισότητα της γυναίκας όπου συμμετείχε στα κοινά. Από τα ευρήματα της Κνωσού μπορούμε να δούμε την ανάπτυξη της ζωγραφικής, γλυπτικής, κεραμικής, μεταλλοτεχνία. Τα μινωικά κέντρα της Κρήτης ήταν τέσσερα : Η Κνωσός, η Φαιστός, τα Μάλλια και η Ζάκρος. Υπήρχαν όμως και πολλές άλλες πόλεις κυρίως στο κέντρο και στα ανατολικά του νησιού. Στην Κρήτη δεν παρουσιάζεται το φαινόμενο της υπόλοιπης Ελλάδας όπου κάθε πόλη ήταν ξεχωριστό κράτος, το νησί ήταν ενωμένο με βασιλιά τον Μίνωα.

Νέο-ανακτορική εποχή (1700 – 1400 π.Χ.)

Μετά από σεισμό το 1700 π.Χ. τα ανάκτορα ξαναχτίζονται ενώ παράλληλα χτίζονται και άλλα παλάτια όπως στις Αρχάνες, τα Χανιά και την Κυδωνία. Παράλληλα ο πολιτισμός ολοένα και αναπτύσσεται ενώ τα ευρήματα εκείνης της εποχής είναι πολλά και μπορούμε να γνωρίζουμε την ζωή εκείνη την εποχή. Απομεινάρια εκείνης της εποχής βλέπουμε σήμερα στους περισσότερους αρχαιολογικούς χώρους. Ιδιαίτερη ανάπτυξη είχε και η τέχνη όπως η μικροπλαστική, ζωγραφική, λιθοτεχνία, χρυσοχοΐα.

Μετά-ανακτορική εποχή (1400 – 1100 π.Χ.)

Όμως όλος αυτός ο λαμπρός πολιτισμός χάνεται ξαφνικά από αίτια που δεν γνωρίζουμε. Τρεις είναι οι κυριότερες εκδοχές : α) Ξένοι κατακτητές , β) Επανάσταση των Κρητών εναντίον των Αχαιών και η πιο πιθανή εξήγηση γ) Έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Ο Μινωικός πολιτισμός συνεχίζεται σαν τμήμα του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Οι Αχαιοί εκμεταλλεύτηκαν την καταστροφή αυτή και ισχυροποίησαν την θέση τους στο νησί. Οι ανασκαφές μας δείχνουν την επιρροή των δύο πολιτισμών, ενώ το εμπόριο συνεχίζει να υπάρχει.

Εποχή του σιδήρου – Δωριείς (1100 – 67 π.Χ.)

Τον 10ο αιώνα π.Χ. το νησί αποικήθηκε από Δωριείς όπου μετέφεραν στην Κρήτη τον πολιτισμό τους. Οι κάτοικοι του νησιού κατέφυγαν στα βουνά και σε απόκρημνες περιοχές. Οι Δωριείς εγκαταστάθηκαν στις σημαντικότερες πόλεις όπως Κνωσό, Φαιστό, Γόρτυνα, Τύλισο, Χερσόνησο, Κυδωνία, Σητεία. Η τέχνη παίρνει νέα μορφή με την χρησιμοποίηση του σιδήρου. Ο πολιτισμός συνεχίζει την ανάπτυξή του με περισσότερο Δωρικές και ανατολικές επιρροές. Το νησί συνεχίζει να είναι εμπορικό κέντρο.

Ρωμαϊκή περίοδος (67 π.Χ. – 330 μ.Χ.)

Δεν γλίτωσε ούτε η Κρήτη από την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία όπου λόγω της γεωγραφικής της θέσης έγινε “πόθος” της Ρώμης από πολύ νωρίς. Πολλά οικοδομήματα, ωδεία, ναούς, στάδια, λουτρά χτίστηκαν σε πολλές πόλεις του νησιού με πρωτεύουσα την Γόρτυνα. Εκείνη την εποχή ήρθε και ο χριστιανισμός στην Κρήτη από εμπόρους που παραβρέθηκαν στα Ιεροσόλυμα την πεντηκοστή στο κήρυγμα του Πέτρου. Ο Απόστολος Παύλος ήταν αυτός που δίδαξε τον Χριστιανισμό στο νησί και ο μαθητής του Τίτος συνέχισε το έργο του.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΗΣ


Σύμφωνα με τον μύθο η Κρήτη είναι ο μυθικός τόπος του Βασιλιά Μίνωα. Ο θρύλος λέει ότι αρνήθηκε να θυσιάσει ένα ταύρο στους θεούς και έτσι ο Ποσειδώνας τον τιμώρησε κάνοντας την γυναίκα του να ερωτευτεί έναν ταύρο. Από αυτήν την ένωση γεννήθηκε ο Μινώταυρος, ο οποίος φυλακίστηκε σε έναν λαβύρινθο.Ένας άλλος μύθος λέει ότι, για να εκδικηθεί τον θάνατο του γιου του από τους Αθηναίους, ο Βασιλιάς Μίνωας τους ανάγκασε να στέλνουν εφτά νέες κοπέλες και νεαρούς στην Κρήτη κάθε χρόνο για να τους θυσιάζει στον Μινώταυρο.Κατά την διάρκεια μιας επιδρομής, ο μυθικός ήρωας Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθηνάς, έφυγε με αυτούς τους νεαρούς, και , με την βοήθεια της Αριάδνης, της κόρης του Μίνωα, κατάφερε να σκοτώσει τον Μινώταυρο και να βγει από τον λαβύρινθο.Η Κρήτη είναι το μέρος όπου η Μινωικός πολιτισμός ξεκίνησε, ένας από τους πιο σημαντικούς πολιτισμούς του κόσμου (2600-1150 π.Χ.).

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ

Βλέπουμε και ακούμε αρκετές αναφορές τελευταία στην αυτονομία της Κρήτης. Περιθωριακές, αλλά με επαναλαμβανόμενη συχνότητα, δημιουργούν προβληματισμούς, όταν γίνεται παντιέρα η σημαία της Κρητικής Πολιτείας κι όταν αρχίζουμε να βλέπουμε την προοπτική μιας Κρήτης ξεκομμένης από τον εθνικό κορμό. Μπορούμε να συνοψίσουμε την επιχειρηματολογία μας στα εξής:

1) Το αίτημα για αυτονομία δεν είναι αίτημα των Κρητικών
Εμείς για ελευθερία σκέτη αγωνιστήκαμε μόνο μέχρι το τέλος της επανάστασης του ‘21, οπότε η μη συμπερίληψη της Κρήτης στο Ελλαδικό κράτος γέμισε οργή και θλίψη τους αγωνιστές. Συμμετείχαμε στις συνελεύσεις για τα επαναστατικά συντάγματα και συντονιστήκαμε με κάθε τρόπο με τον αγώνα των υπολοίπων ελληνικών πληθυσμών, στέλνοντας και δεχόμενοι εθελοντές και συμμετέχοντας στους σχεδιασμούς. Μετά το 1830, οι επαναστάσεις μας ήταν πια μόνο για την Ένωση με τον υπόλοιπο ελεύθερο εθνικό κορμό. Η ελευθερία δίχως την Ένωση με την Ελλάδα δεν αποτελεί στόχο ούτε προοπτική για τους Κρητικούς και η Ελεύθερη Ελλάδα συμπαραστέκεται στους αγώνες μας.
Ακόμα περισσότερο, όταν διώξαμε τους Τούρκους ουσιαστικά, αποδεχόμενοι σαν τακτικό ελιγμό τη δημιουργία μιας αυτόνομης υποτελούς στο Σουλτάνο Πολιτείας, της Κρητικής Πολιτείας, συνεχίσαμε να αγωνιζόμαστε για την Ένωση. Οι Κρήτες βουλευτές θέλησαν να εισβάλουν στη Βουλή των Ελλήνων και να συνεδριάσουν μαζί με τους υπόλοιπους Βουλευτές, ώστε να επιβάλουν μ’ αυτό τον τρόπο την Ένωση, μέσα από μια συνεδρίαση της Βουλής όλων των Ελλήνων Βουλευτών.
Οι Μακεδονομάχοι μας πήγαν και σκοτώθηκαν στη Μακεδονία για να την ενώσουν με την Ελλάδα, σε μιαν εποχή που στην Κρήτη ακόμα δεν είχαμε πετύχει το στόχο αυτό. Είχαν όμως μια συνολική οπτική του Ελληνισμού και βρίσκονταν παντού, όπου η Ελλάδα τους χρειαζόταν.
Και όταν ήρθε η Ένωση, παλαίμαχοι καπετάνιοι ύψωσαν την ελληνική σημαία στο Φιρκά, έχοντας αγωνιστεί γιαυτό τον εθνικό πόθο.
Η Κρητική Πολιτεία δεν ήταν η μόνη προσωρινή κατάσταση ελληνικής περιοχής. Παράλληλες πορείες άλλων ελληνικών πληθυσμών που βρέθηκαν στην ίδια θέση, πάντα με στόχο την Ένωση, είναι η Ιόνιος Πολιτεία, από τα Επτάνησα με δημοψήφισμα κήρυξαν ακολούθως την Ένωση, η Ηγεμονία της Σάμου, η Κύπρος. Η τελευταία δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τον πόθο της Ένωσης, είναι όμως εδώ για να μας δίνει πολλά μαθήματα για τα λάθη μας.

2) Η σημαία της Κρητικής Πολιτείας δεν είναι σημαία των Κρητικών
Οι δικές μας σημαίες, αυτές που υψώνανε τα σώματα των χαϊνηδων, που σήκωσε όρθια ο Καγιαλές κάνοντας το κορμί του ιστό στους βομβαρδισμούς του Ακρωτηρίου, είναι οι Ελληνικές σημαίες είτε σκέτες ή με την επιγραφή ” Ένωση ή Θάνατος” ή ” Ένωση”. Αυτές ενέπνεαν τους παλιούς μας και μ’ αυτές αγωνίζονταν. Κανείς δεν αγωνίσθηκε για τη δοτή σημαία με το κόκκινο τεταρτημόριο πάνω αριστερά, που επέβαλαν οι Δυνάμεις στους Κρητικούς μετά απαίτηση του Σουλτάνου, και που συμβολίζει την Τουρκική μειονότητα και την επικυριαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην Κρήτη. Και με χαρά την υπέστειλαν, μαζί με την Τουρκική, ανεβάζοντας στον ιστό την Ελληνική σημαία το 1913. Δε μπορούμε λοιπόν σήμερα να ταυτίζουμε την σημαία των Δυνάμεων, του Σουλτάνου και των Τούρκων με την Κρήτη. Είναι λάθος, καλοπροαίρετο αλλά πια πολύ επικίνδυνο, να την κατεβάζουν οι πατριώτες μας ως ταπετσαρία στα κινητά τους τηλέφωνα, στα αμάξια τους, να την τυπώνουν στα μπλουζάκια τους.
Μια άλλη αντίστοιχη σημαία, την κυπριακή, ο λαός μας στην Κύπρο την αποκαλεί ”το κουρελόπανο της Ζυρίχης” αφού κι αυτοί για την Ελληνική σημαία πάλεψαν ρεζιλεύοντας τη μεγαλύτερη αποικιοκρατική δύναμη.

ΙΣΤOΡΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Η Κρήτη ήταν το τελευταίο τμήμα του ελληνικού χώρου που κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς. Ύστερα από πολύχρονες (από το 1645 – 1669 μ.Χ.), πολύνεκρες και μεγάλες μάχες και παρά τις προσπάθειες των Βενετών να ενισχύσουν την άμυνα του νησιού (Με την κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας το 1204 από τους σταυροφόρους, η Κρήτη παραχωρήθηκε στο Βονιφάτιο το Μονφερράτικο, ο οποίος στη συνέχεια την πούλησε στους Βενετούς έναντι 1000 μάρκων αργύρου), οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τελικά στις 22 Αυγούστου του 1654 την πόλη των Χανίων και το 1669 την πόλη του Χάνδακα (Ηράκλειο). Η Τουρκοκρατία είχε ως επακόλουθο να βυθιστεί και η Κρήτη σε ένα βαθύ καθ’ όλα σκοτάδι. Το χριστιανικό στοιχείο κατά την περίοδο αυτή ενωμένο αντιστέκεται με θυσίες και αίμα στον Οθωμανό κατακτητή. Από τα πρώιμα κιόλας χρόνια της τουρκοκρατίας, αρχίζει η αντίσταση κατά του κατακτητή, πότε με τη βοήθεια των Βενετών στα Χανιά το 1692 και πότε με την ενθάρρυνση των Ρώσων, στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1869. Όμως όλες οι εξεγέρσεις καταλήγουν σε αποτυχία, με μεγαλύτερες κάθε φορά καταπιεστικές συνέπειες για τους υποδούλους. Στο μεγάλο αγώνα του 1821 και η Κρήτη δεν έλειψε από το μεγάλο ξεσηκωμό. Ωστόσο δεν κατάφερε να απελευθερωθεί και παρέμεινε υποτελής στους Τούρκους μέχρι το 1830.
Ειδικότερα οι επαναστατικές εξεγέρσεις των Κρητών αρχίζουν από τα Σφακιά, στις 7 Απριλίου 1821. Στις 27 Μαίου 1821 πραγματοποιείται Παγκρήτια Επαναστατική συνέλευση στη «Θυμιανή Παναγία» των Σφακίων, όπου οι εμπειρότεροι και ανδρειότεροι ορίζονται αρχηγοί των όπλων και καπετάνιους τους: Καπετάν Κόρακας (από τη Μεσαρά), Καπετάν Καζάνης (από το χωριό Μαρμακέτω του Οροπεδίου Λασιθίου, 1793 – 1843), καπετάν Βασιλακογιώργης (από το χωριό Άγιο Χαράλαμπο ή Γέρωντομουρί του Οροπεδίου Λασιθίου 1794 – 1854) κ.α.
Το 1822 ο Σουλτάνος, ύστερα από τον πολυμέτωπο αγώνα σε όλο τον Ελληνικό χώρο, ζητά την βοήθεια του αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή. Στις 28 Μαΐου 1822 περίπου 10.000 Αιγύπτιοι στρατιώτες και 5.000 ιππείς αποβιβάστηκαν στη Σούδα υπό την αρχηγία του Χασάν Πασά και έπνιξαν την επανάσταση των Κρητών στο αίμα.
Συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 1823 γίνεται η σφαγή του Λασιθίουμ δηλαδή τα Τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα κατασφάζουν όσους κατοίκους του Οροπεδίου Λασιθίου δεν είχαν φύγει στα βουνά και στήνουν πυραμίδα από τα κεφάλια τους. Μετά οι βάρβαρες ορδές του στρατηγού Χασαν σφαγιάζουν 3600 άνδρες και γυναίκες μέσα στο σπήλαιο Μιλάτου Μεραμβέλου, όπου είχαν καταφύγει. Οι νέοι και οι νέα, αφού κακοποιήθηκαν, πουλήθηκαν στην Αίγυπτο.
Επίσης στις 2 και 3 Οκτωβρίου του 1823 στο σπήλαιο Μελιδονίου βρήκαν οικτρό θάνατο 370 κάτοικοι του χωριού Μελιδονίου που κρύφτηκαν εκεί, επειδή δεν ήθελαν να παραδοθούν στους επιδρομείς Τούρκους. Οι τελευταίοι πετούσαν από την είσοδο του σπηλαίου αναμμένα υλικά, που ο καπνός τους προκάλεσε ασφυξία.